Vận Tải Đa Phương Thức Là Gì ? Khái Niệm, Thủ Tục Chi Tiết

1. Vận tải đa phương thức là gì?

Vận tải đa phương thức được định nghĩa khoản 1 Điều 2 Nghị định 87/2009/NĐ-CP là hình thức vận chuyển hàng hóa với ít nhất hai phương thức vận tải khác nhau. Trong đó, người vận chuyển chịu trách nhiệm toàn bộ quá trình vận chuyển, từ khi nhận hàng ở nơi đi đến khi giao hàng ở nơi đến. Người kinh doanh vận tải đa phương thức (MTO) là người chịu trách nhiệm vận chuyển hàng hóa từ nơi nhận hàng đến nơi giao hàng.

Quá trình vận tải đa phương thức được thực hiện trên cơ sở hợp đồng vận tải đa phương thức, giữa người chuyên chở và người gửi hàng. Người chuyên chở là người chịu trách nhiệm vận chuyển hàng hóa từ nơi nhận hàng đến nơi giao, bằng ít nhất hai phương thức vận tải khác nhau. Vận tải đa phương thức có thể được thực hiện trong phạm vi lãnh thổ Việt Nam hoặc ra nước ngoài.

>>>> TÌM HIỂU THÊM: Dịch vụ vận chuyển hàng hóa quốc tế - Dolphin Sea Air

2. Đặc điểm của vận tải đa phương thức là gì?

Vận tải đa phương thức có thể được thực hiện ở trong và ngoài Việt Nam.Hình thức vận tải này có những ưu điểm nổi bật như:

• Hàng hóa sẽ được đóng gói trong các đơn vị xếp dỡ tiêu chuẩn và không được mở ra khi thay đổi phương thức vận tải.
• Đảm bảo hàng hóa được vận chuyển liên tục, xuyên suốt từ điểm xuất phát đến điểm đích cuối cùng.
• Bảo vệ hàng hóa an toàn trong suốt quá trình vận chuyển, kể cả khi thay đổi phương tiện vận tải.
• Giảm các thủ tục chứng từ đơn giản hơn và quản lý giá thành tốt nên đem lại hiệu quả cao trong vận chuyển. 
• Giảm chi phí, tiết kiệm thời gian và công sức cho người gửi hàng.
• Tiện lợi hơn cho việc theo dõi hàng hóa.

3. Vai trò vận tải đa phương thức hiện nay

Phương thức vận tải này có nhiều ưu điểm vượt trội so với các phương thức vận tải truyền thống, mang lại nhiều lợi ích cho nền kinh tế và doanh nghiệp. Cụ thể vai trò của vận tải đa phương thức là:

• Thứ nhất: Đây là một trong những yếu tố quan trọng góp phần hỗ trợ phát triển kinh tế. Phương thức này giúp tạo ra liên kết vận tải giữa các ngành công nghiệp, từ sản xuất đến phân phối và tiêu dùng. Nhờ đó, hàng hóa được vận chuyển thuận lợi và nhanh chóng, góp phần thúc đẩy hoạt động kinh tế tổng thể của một quốc gia hay khu vực.
• Thứ hai: Phương thức vận tải này giúp tăng khả năng cạnh tranh của các doanh nghiệp. Từ đó, giúp doanh nghiệp tối ưu hóa quy trình vận chuyển và giảm thiểu chi phí. Cuối cùng, sẽ nâng cao khả năng cạnh tranh về giá cả và chất lượng.
• Thứ ba: Hình thức vận tải này cho phép vận chuyển khối lượng hàng hóa lớn. Từ đó, có thể kết hợp nhiều phương tiện vận tải khác nhau, mở rộng mạng lưới vận tải và giúp đáp ứng nhu cầu chuyển khối lượng hàng hóa lớn.
• Thứ tư: Vận chuyển đa phương thức giúp các doanh nghiệp tiếp cận thị trường nhanh hơn. Phương thức này giúp doanh nghiệp tận dụng mạng lưới vận tải hiệu quả, nhanh chóng tiếp cận khách hàng trong và ngoài nước. Từ đó thúc đẩy nền kinh tế bằng thương mại quốc tế, mở rộng cơ hội kinh doanh đa quốc gia.

4. Các hình thức vận tải đa phương thức trên thế giới

4.1. Mô hình vận tải bộ – vận tải hàng không (Road- Air)

Tính linh hoạt và tốc độ là những ưu điểm nổi bật của vận tải ô tô. Chính vì vậy, ô tô thường được sử dụng để tập trung hàng hóa về cảng hàng không hoặc từ cảng hàng không vận chuyển đến nơi giao hàng ở các địa điểm khác. Vận tải ô tô thuộc đoạn đầu - cuối của quá trình vận tải theo cách thức này. Nó có tính linh hoạt cao, đáp ứng nhu cầu thu gom, tập trung hàng hóa về đầu mối là sân bay để phục vụ cho các tuyến bay vận chuyển hàng không đường dài.

4.2. Mô hình vận tải đường biển – vận tải hàng không (Sea –Air)

Vận tải hàng không kết hợp ưu điểm của vận tải đường biển về tính kinh tế và ưu điểm của vận tải đường bộ về tính tốc độ, phù hợp với vận chuyển hàng hóa giá trị cao như đồ điện tử và hàng hóa có tính thời vụ cao như quần áo, đồ chơi, giày dép.

Hàng hóa sau khi được vận chuyển bằng đường biển cập cảng, có thể được chuyển tải bằng đường hàng không để vận chuyển tới người nhận ở sâu trong đất liền một cách nhanh chóng. Vận chuyển bằng phương tiện vận tải khác không phù hợp với các hàng hóa có tính thời vụ hoặc giá trị cao.

4.3. Mô hình vận chuyển bằng đường bộ kết hợp với đường biển & thủy nội địa (Road - Sea)

Mô hình vận tải đa phương thức đường bộ, đường biển và thủy nội địa là mô hình vận tải phổ biến chuyên chở hàng hóa xuất và nhập khẩu. Hàng hóa được chuyên chở đến cảng biển của nước xuất khẩu bằng đường sắt, đường bộ hoặc đường thủy nội địa.

Sau đó, hàng hóa được vận chuyển bằng đường biển đến cảng của nước nhập khẩu. Từ cảng, hàng hóa được vận chuyển đến người nhận ở sâu trong nội địa bằng đường bộ, đường sắt hoặc đường thủy nội địa. Mô hình này thích hợp với các loại hàng hóa chở bằng container, có khối lượng lớn, trọng lượng nặng và không yêu cầu thời gian vận chuyển gấp rút.

4.4. Mô hình cầu lục địa - Land Bridge

Theo mô hình này, hàng hóa được vận chuyển bằng đường biển qua các đại dương, đến các cảng ở một lục địa nào đó. Sau đó, hàng hóa sẽ được vận chuyển bằng một phương thức vận tải trên đất liền, như đường sắt, đường bộ,... đến một cảng khác ở lục địa khác. Cuối cùng, hàng hóa sẽ được vận chuyển tiếp bằng đường biển đến điểm đến cuối cùng.

Trong cách thức vận tải này, chặng vận tải trên đất liền đóng vai trò quan trọng, là cầu nối liền hai vùng biển hay hai đại dương. Chặng vận tải này giúp hàng hóa có thể di chuyển từ lục địa này sang lục địa khác một cách thuận lợi và nhanh chóng.

>>>> XEM THÊM: Vận chuyển đường biển là gì? Phương thức, quy trình vận chuyển chi tiết

4.5. Mô hình vận tải đường sắt và đường bộ (Rail - Road)

Sự kết hợp giữa sự an toàn, tốc độ của vận tải đường sắt với tính cơ động của vận tải ô tô đã tạo nên một phương pháp vận chuyển mới được sử dụng phổ biến ở Châu Mỹ và Châu Âu. Theo phương pháp này, hàng hóa được đóng gói trong các rơ-moóc, sau đó được kéo bằng xe đầu kéo đến nhà ga. Tại nhà ga, các rơ-moóc được xếp lên toa tàu và vận chuyển đến ga đến. Khi đến ga đến, các rơ-moóc lại được kéo xuống bởi xe đầu kéo và vận chuyển đến địa điểm giao hàng cho người nhận.

4.6. Mô hình vận tải hỗn hợp - 2RIS

Mô hình vận tải hỗn hợp (2RIS) là sự kết hợp của các phương thức vận tải đường sắt, đường bộ, vận tải thủy nội địa và vận tải biển. Hàng hóa được đưa đến các nước xuất khẩu bằng đường sắt, đường bộ hoặc đường thủy. Sau đó, hàng hóa được vận chuyển bằng đường biển đến cảng của nước nhập khẩu. Cuối cùng, hàng hóa được vận chuyển đến người nhận ở sâu trong nội địa bằng đường bộ, đường sắt hoặc vận tải thủy nội địa. Mô hình 2RIS thích hợp với các loại hàng hóa chở bằng container trên các tuyến vận chuyển không yêu cầu thời gian vận chuyển gấp rút

4.7. Một số mô hình khác

Mini Bridge và Micro Bridge là hai hình thức vận tải đa phương thức kết hợp giữa vận tải đường biển và vận tải đường sắt. Mini Bridge vận chuyển container từ cảng của một nước này sang cảng của một nước khác, sau đó vận chuyển bằng đường sắt đến một thành phố cảng thứ hai của nước đến. Micro Bridge cũng tương tự như Mini Bridge, chỉ khác ở chỗ nơi đến cuối cùng không phải là một thành phố cảng mà là một khu trung tâm thương mại nội địa hoặc khu công nghiệp.

5. Điều kiện kinh doanh vận tải đa phương thức quốc tế

Doanh nghiệp, hợp tác xã Việt Nam, doanh nghiệp nước ngoài đầu tư tại Việt Nam chỉ được kinh doanh vận tải đa phương thức quốc tế nếu đáp ứng đủ các điều kiện dưới đây:

• Về tài chính: Duy trì tài sản tối thiểu tương đương 80.000 SDR hoặc có bảo lãnh tương đương hoặc có phương án tài chính thay thế theo quy định của pháp luật.
• Về bảo hiểm: Có bảo hiểm trách nhiệm nghề nghiệp vận tải đa phương thức hoặc có bảo lãnh tương đương.

Các doanh nghiệp nằm trong các quốc gia là thành viên ASEAN có hiệp định về vận tải đa phương thức hoặc đã ký điều ước quốc tế với Việt Nam chỉ được kinh doanh vận tải đa phương thức quốc tế sau khi đáp ứng đủ các điều kiện sau:

• Về giấy phép: Có Giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh vận tải đa phương thực quốc tế hoặc giấy tờ tương đương do cơ quan có thẩm quyền nước đó cấp.
• Về bảo hiểm: Có bảo hiểm trách nhiệm nghề nghiệp vận tải đa phương thức hoặc có bảo lãnh tương đương.

6. Các dạng chứng từ vận tải đa phương thức

Chứng từ vận tải đa phương thức là văn bản do người kinh doanh vận tải đa phương thức phát hành, xác nhận người kinh doanh vận tải đa phương thức đã nhận hàng để vận chuyển và cam kết giao hàng theo đúng những điều khoản của hợp đồng vận tải đa phương thức.

Chứng từ vận tải đa phương thức có thể được phát hành ở dạng chuyển nhượng được hoặc không chuyển nhượng được.

• Chứng từ vận tải đa phương thức ở dạng chuyển nhượng được có thể được chuyển nhượng cho người khác bằng cách xuất trình, theo lệnh hoặc theo lệnh của người có tên trong chứng từ gốc.
• Chứng từ vận tải đa phương thức ở dạng không chuyển nhượng được chỉ có thể được giao cho người nhận hàng được chỉ định trong chứng từ.

Vận tải đa phương thức nội địa được điều chỉnh bởi các quy định của pháp luật Việt Nam. Các bên liên quan có thể thỏa thuận về các loại chứng từ vận tải đa phương thức được sử dụng trong vận tải đa phương thức nội địa.

7. Nội dung của chứng từ vận tải đa phương thức là gì ?

Nội dung chính của chứng từ vận tải đa phương thức là gì? Mời bạn cùng đọc thông tin:

• Đặc tính tự nhiên chung của hàng hóa, bao gồm:
  • Nhận biết hàng hóa bằng ký hiệu, mã hiệu.
  • Mau hỏng và nguy hiểm
  • Số lượng kiện hoặc chiếc
  • Diễn tả trọng lượng hoặc số lượng theo nhiều cách khác nhau.
• Tình trạng ở bên ngoài của hàng hóa.
• Tên và trụ sở chính.
• Tên của người gửi hàng.
• Tên người nhận.
• Địa điểm và ngày cụ thể tiếp nhận hàng hóa
• Địa điểm giao trả hàng.
• Thời hạn, địa điểm để thực hiện giao trả hàng 
• Loại chứng từ vận tải đa phương thức: chuyển nhượng được hoặc không chuyển nhượng được.
• Chữ ký của 2 bên
• Cước phí vận chuyển:
  • Đối với từng phương thức vận tải nếu các bên liên quan đã thỏa thuận.
  • Người nhận hàng có trách nhiệm thanh toán cước phí vận chuyển, đồng tiền thanh toán cước phí được ghi rõ trên chứng từ vận tải đa phương thức.
  • Cước phí vận chuyển có thể được thể hiện bằng các cách khác nhau, nhưng người nhận hàng vẫn phải chịu trách nhiệm thanh toán.
• Chứng từ vận tải đa phương thức phải ghi rõ tuyến hành trình dự kiến, phương thức vận tải trong từng chặng và các địa điểm chuyển tải. 
• Các bên liên quan có thể thỏa thuận thêm các chi tiết khác vào chứng từ vận tải đa phương thức, nhưng phải phù hợp với quy định của pháp luật.

8. Thủ tục cấp giấy phép kinh doanh vận tải đa phương thức

Theo Nghị định 144/2018/NĐ-CP, các nghị định về vận tải đa phương thức được sửa đổi, bổ sung như sau:
Doanh nghiệp, hợp tác xã, doanh nghiệp nước ngoài đầu tư tại Việt Nam đáp ứng quy định tại khoản 1 Điều 5 của Nghị định này nộp hồ sơ xin cấp Giấy phép kinh doanh vận tải đa phương thức quốc tế. Hồ sơ có thể nộp trực tiếp tại Bộ Giao thông vận tải hoặc qua đường bưu chính hoặc bằng hình thức phù hợp khác theo quy định. Hồ sơ bao gồm:

• Đơn đề nghị cấp Giấy phép theo mẫu quy định tại Nghị định này.
• Bản sao có chứng thực Giấy chứng nhận đăng ký đầu tư hoặc Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp hoặc giấy tờ tương đương theo quy định của pháp luật.
• Báo cáo tài chính của doanh nghiệp, hợp tác xã phải được kiểm toán bởi tổ chức kiểm toán độc lập. Trường hợp doanh nghiệp, hợp tác xã không thực hiện kiểm toán, thì phải được tổ chức ngân hàng hoặc tổ chức, cá nhân khác bảo lãnh về tính chính xác và trung thực của báo cáo tài chính; hoặc phải có phương án tài chính thay thế được cơ quan nhà nước có thẩm quyền chấp thuận.

Theo quy định tại khoản 2 Điều 5 của Nghị định 87/2009/NĐ-CP, doanh nghiệp đủ điều kiện kinh doanh vận tải đa phương thức quốc tế cần nộp 01 bộ hồ sơ xin cấp Giấy phép kinh doanh vận tải đa phương thức quốc tế. Hồ sơ bao gồm:

• Đơn đề nghị cấp Giấy phép kinh doanh vận tải đa phương thức quốc tế theo mẫu quy định tại Phụ lục I của Nghị định này.
• Bản sao giấy tờ do cơ quan có thẩm quyền nước đó cấp để chứng minh doanh nghiệp đó có đủ điều kiện kinh doanh vận tải đa phương thức quốc tế.
• Doanh nghiệp phải có bản sao Giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh vận tải đa phương thức quốc tế hoặc giấy tờ tương đương do cơ quan có thẩm quyền của nước đó cấp.
• Doanh nghiệp phải có hợp đồng bảo hiểm trách nhiệm nghề nghiệp vận tải đa phương thức hoặc có bảo lãnh tương đương.

Trường hợp hồ sơ đề nghị cấp Giấy phép kinh doanh vận tải đa phương thức quốc tế chưa đáp ứng yêu cầu theo quy định, Bộ Giao thông vận tải có trách nhiệm trả lời doanh nghiệp bằng văn bản, nêu rõ lý do trong vòng 03 ngày làm việc kể từ ngày nhận được hồ sơ.

Trong thời hạn 05 ngày làm việc kể từ khi nhận đủ hồ sơ hợp lệ, Bộ Giao thông vận tải cấp Giấy phép kinh doanh vận tải đa phương tiện quốc tế theo mẫu quy định tại Phụ lục III của Nghị định này cho doanh nghiệp. Giấy phép kinh doanh vận tải đa phương thức quốc tế có thời hạn sử dụng 05 năm kể từ ngày cấp.
Trong thời hạn có hiệu lực của Giấy phép kinh doanh vận tải đa phương thức quốc tế, nếu có thay đổi một trong những nội dung ghi trong Giấy phép, người kinh doanh vận tải đa phương thức quốc tế phải làm thủ tục đề nghị cấp lại Giấy phép theo quy định tại Điều 7 của Nghị định 87/2009/NĐ-CP.

Trên đây là toàn bộ thông tin trả lời cho câu hỏi vận tải đa phương thức là gìmà bạn có thể tham khảo. Dolphin Sea Air hy vọng đây sẽ là những thông tin bổ ích dành cho bạn. Nếu còn bất kỳ thắc mắc nào đừng ngần ngại mà liên hệ với chúng tôi thông qua hotline hoặc website bạn nhé.

>>>> ĐỪNG BỎ LỠ: FOB là gì? Phân biệt sự khác nhau giữa FOB và CIF